چقدر شما این حرف را قبول دارید؟ آیا اصلا این سخن تا چه حدی می تواند درست باشد؟  

شاید شما از این حرف تعجب کرده باشید . تعجب نکنید . اول به زندگی خود رجوع کنید ببینید آیا عامل بسیاری از بیماری های تن و روان عدم اعتقاد به معاد نیست ؟ البته مسلماً منظور ما از بیماری ، همه انواع بیماری ها نیست . هیچ به این موضوع فکر کردید که معاد به زندگى مفهوم مى‏دهد. آیا یاد معاد باعث نشاط و سلامت روحی نیست؟ تصور کنید اگر ما زندگى این جهان را بدون جهان دیگر در نظر بگیریم چنین زندگی، بى‏معنى و پوچ خواهد بود. اگر ما زندگى این جهان را بدون جهان دیگر در نظر بگیریم درست به این مى‏ماند که زندگى دوران جنین را بدون زندگى این دنیا فرض کنیم.کودکى که در شکم مادر قرار دارد، و در این زندان محدود و تاریک ماه‏ها زندانى مى‏شود اگر عقل و خردى داشته باشد و درباره زندگى جنینى فکر کند به راستى تعجّب خواهد کرد.

چرا من در این زندان تاریک محبوسم؟چرا باید در میان آب و خون دست و پا زنم؟آخر عمر من چه نتیجه‏اى خواهد داشت؟از کجا آمده‏ام آمدنم بهر چه بود؟امّا اگر به او آگاهى دهند که این یک دوران مقدّماتى است اعضاى تو در اینجا شکل مى‏گیرد، نیرومند مى‏شود، و آماده تلاش و حرکت در یک دنیاى بزرگ.بعد از گذشتن نه ماه، فرمان آزادى تو از این زندان صادر مى‏شود، در دنیایى گام مى‏گذارى که آفتاب درخشان و ماه تابان، درختان سرسبز و نهرهاى آب روان و انواع مواهب در آن است، آن‏گاه نفس راحتى مى‏کشد مى‏گوید، حالا فهمیدم فلسفه وجود من در این‏جا چیست! و با آرامش خاطر دوران جنینی را طی می کند .این یک مرحله مقدّماتى است، این یک سکوى پرش است، این کلاسى است براى رسیدن به یک دانشگاه بزرگ.امّا اگر رابطه زندگى جنینى با زندگى این دنیا بریده شود همه چیز تاریک و بى‏معنى و بدون نشاط خواهد شد، زندانى وحشتناک و بى‏هدف، زندانى آزاردهنده و بى‏نتیجه.   در مورد رابطه زندگى این دنیا و جهان پس از مرگ نیز مطلب همین است.

چه لزومى دارد ما هفتاد سال یا کمتر و بیشتر در این دنیا در میان مشکلات دست و پا زنیم؟مدّتى خام و بى‏تجربه‏ایم و تا خامى ما پخته شود ، عمر تمام است! مدّت‏ها باید تحصیل علم و دانش کنیم، هنگامى که از نظر معلومات پخته مى‏شویم برف پیرى بر سر ما نشسته!تازه براى چه زندگى مى‏کنیم، خوردن غذا، پوشیدن لباس، و خوابیدن؟ این زندگى تکرارى را ده‏ها سال ادامه دادن ؟آیا به راستى این آسمان گسترده، این زمین پهناور و این همه‏مقدّمات، این همه تحصیل علم و اندوختن تجربه، این همه استادان و مربیان، همه براى همان خوردن و نوشیدن و لباس پوشیدن و این زندگى تکرارى است.این جاست که پوچى زندگى براى آنها که معاد را قبول ندارند قطعى مى‏شود، چرا که نمى‏توانند این امور کوچک را هدف زندگى بشمارند، و به عالم پس از مرگ هم که ایمان ندارند.لذا دیده مى‏شود که گروهى از آنها دچار افسردگی شده و دست به خودکشى برای نجات از چنین زندگى پوچ و بى‏معنى مى‏زنند.امّا اگر باور کنیم که دنیا «مزرعه» اى براى آخرت است، دنیا کشتزارى است که باید در آن بذرافشانى کنیم و محصول آن را در یک زندگى جاویدان و ابدى برگیریم.دنیا «دانشکده‏اى» است که باید در آن آگاهى کسب کنیم، خود را براى زندگى در یک سراى جاوید آماده سازیم، دنیا «گذرگاه و پلى» است که باید از آن عبور کنیم.در این صورت زندگى دنیا نه تنها پوچ و نامفهوم نخواهد بود، بلکه مقدّمه‏اى مى‏شود براى یک زندگى جاودانى و ابدى که هر چه در راه آن تلاش کنیم کم است.آرى این چنین است که ایمان به معاد به زندگى انسان مفهوم مى‏دهد و او را از «اضطراب» و «نگرانى» و «پوچى» رها مى‏سازد و مرگ پلی است برای رسیدن به همه خوبی هایی که بر اثر اعتقاد به معاد، -یعنی زندگی پس از مرگ- برای خود فراهم کرده ایم.(1)

1. با استفاده از کتاب پنجاه درس اصول عقائد براى جوانان تألیف حضرت آیة الله مکارم شیرازی حفظه الله تعالی‏

فرمایشات عرشی مرحوم دولابی (مصباح الهدی)  که توسط استاد معظم جناب آقای مهدی طیب شرح گردیده است 

بســــــــم الله الرحمــــــن الرحیــــــــــم

خدا ما را برای شادی آفریده است نه برای غم . خدای واحد غنی قوی ، محال است مخلوقی را برای ناراحتی و غم بیافریند . اگر این بشارت را که ما را برای شادی آفریده اند ، باور کردی و به خودت قبولاندی ، دیگر غم وجود نخواهد داشت . این مژده مال کسی است که آن را باور کند . همین که فهمیدی دنیا فانی شدنی است و مشکلات و محرومیت هایش هم همیشگی و دائمی نیست و بالاخره روزی تمام خواهد شد ، نصف غم هایش باطل می شود . مشقت و غم دنیا وسیله ای است برای خوشی و شادی .

شرح استاد : غم زائده تخیل و توهم و جهل است . بچه کوچکی که داخل اتاق تاریکی قرار بگیرد می ترسد ، حالا در همان اتاق چراغ را روشن کنید دیگر نمی ترسد . پس ترس زائده جهل است . حال این ترس می تواند شامل هر چیزی بشود مثل ترس از کار ، ترس از بیماری ، ترس از آینده و حتی ترس از شب اول قبر و ... که همه اینها زائده جهل است و وقتی چراغ را روشن کنند ترس می رود .

پس وقتی شناخت و معرفت آمد دیگر ترسی نمی ماند . این توهمات ماست که اینگونه ما را وحشت زده کرده است . حالا اگر چراغ روشن شد و متوجه شدیم که خدا ما را آفریده و این خداست که به بنده اش رزق می رساند و همین که به این نکته توجه کردیم دیگر چه جای اضطراب و نگرانی و ترس ؟

لذا اگر این باور را در خود پیاده کردیم دیگر غم و غصه ای نخواهد بود . باید این چراغ را روشن کنیم تا روح و دل ما روشن شود .

بچه ای که داخل اتاق تاریک از ترس به خود می لرزد به راستی که چیزی داخل اتاق برای ترس نیست و همان موقع هم چیز ترسناکی وجود ندارد ، و نه اینکه چون چراغ را روشن کردیم آن چیز ترسناک فرار کرد ، خیر از اول چیز ترسناکی نبود و این بچه به دلیل توهم و تخیل دچار ترس شده بود . از اول چیز ترسناکی نبود ، از اول چیزی را که برایش غصه بخوریم وجود نداشت ، غصه هایی که ما خوردیم از جهل ما بوده است . حالا که چراغ را زدیم خنده مان می گیرد از غصه هایی که بیخود خورده ایم و به گذشته خود قاه قاه می خندیم .

همین که باور کنید تمام غم های دنیا ماندنی نیست نصف غم هایتان باطل می شود . این درست مانند این است که در منزلگاهی چند ساعتی توقف می کنید و می بینید مثلاً رختخوابش نرم نیست ، به خود می گوئید من که این جا ماندنی نیستم و چند ساعت دیگر حرکت می کنم . طول عمر در این دنیا نسبت به آن بی نهایتی که قرار است در آن باشیم از آن چند ساعت داخل منزلگاه هم خیلی کوچکتر است .

مشقت و گرفتاری برای شادی ما خلق شده که قبلاً گفتیم " ان مع العسر یسرا " که ظاهرش مشقت است اما باطنش شادی است .

نوشته شده توسط علیرضا مترصد در ساعت  AM 08:48

صدای شیعه: ایشان فضیلت عزاداری و گریه بر سیدالشهدا(ع)را نه تنها بالاتر از فضیلت نماز شب می داند بلکه می گوید مستحبی قابل قیاس با آن نیست و کم مستحبی به کرامت و شرافت آن می رسد. 

به دو بیان زیر توجه کنید:
*بنده خیال می کنم فضیلت بکاء بر سید الشهدا(ع)بالاتر از نماز شب باشد زیرا نماز شب عمل قلبی صرف نیست بلکه کالقلبی است ولی حزن و اندوه و بکاء عمل قلبی است به حدی که بکاء و دمعه از علایم قبولی نماز وتر است.
*بکاء بر مصائب اهل بیت(ع) و به خصوص حضرت سیدالشهدا(ع) شاید از آن قبیل مستحباتی باشد که مستحبی افضل از آن نیست. بکاء من خشیة الله ، گریه از ترس خداوند ، آن هم همینجور است شاید افضل از آن نباشد.
دربیان ائمه(ع)در کنار روایات متعددی که بر استحباب نماز اول وقت تاکید شده ، روایاتی نیز وجود دارد که به تاخیر انداختن نماز را جایز شمرده اند و آن وقتی است که انسان دلیل و عذری برای اینکار داشته باشد.
از جمیل بن دراج روایت شده است:
از امام صادق(ع) پرسیدم:چه می فرمایید درباره مردی که نماز مغرب را بعد از فرو رفتن سرخی شفق (بعد از وقت فضیلت)می خواند؟ فرمود:اگر(تاخیرش)دلیلی داشته باشد اشکالی ندارد.عرض کردم:پس اگر کسی نماز اعشاء را قبل از فرو رفتن شفق (زودتر از وقت فضیلت)بخواند،چه؟فرمود:اگر دلیلی داشته باشد،اشکالی ندارد.
همچنین از اسماعیل بن همام روایت شده که گفت:
نزد امام رضا(ع) بودیم در حالی که ستارگان در آسمان پدیدار شده بودند و ایشان هنوز نماز مغرب را نخوانده بودند . سپس برخاستند و ما نماز را پشت سر ایشان به جا آوردیم.
علاوه بر این روایاتی وجود دارد که نه تنها به تاخیر انداختن نماز جایز شمرده شده بلکه در برخی موارد به برتری آن حکم شده است.
بر همین اساس است که فقها در ضمن تاءکید بر استحباب اقامه نماز در اول وقت ، مواردی را هم به عنوان استثنا ذکر کرده اند (برای نمومنه رجوع کنید به مفاتیح الشرائع ، ج.1 ،ص 90 و ریاض المسائل فی تحقیق الاءحکام بالدلائل(ط-الحدیثة)،ج.2،ص247.)
از جمله مواردی که عموم فقها تاکید نموده اند تاخیر انداختن نماز اول وقت فضیلت دارد ، جایی است که این تاخیر سبب حضور قلب و توجه بیشتر در نماز و اقبال درونی بالاتر گردد.
مرحوم ایت الله سید محمد کاظم یزدی در کتاب عروةالوثقی تحت بابی به چهارده مورد اشاره می کند که در آنها بهتر است انسان نماز را در اول وقتش به جا نیاورد.
حضور قلب در نماز یکی از هزاران اثری است که جلسات عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع)می تواند داشته باشد همانگونه که در زیارت عاشورا می خوانیم : 

*یا اَباعَبْدِاللَّهِ اِنّی اَتَقَرَّبُ اِلی اللَّهِ وَ اِلی رَسُولِهِ وَ اِلی امیرِالْمُوْمِنینَ وَ اِلی فاطِمَهَ وَ اِلَی الْحَسَنِ وَ اِلَیْکَ بِمُوالاتِکَ *ای اباعبدالله،من به خدا و رسولش صلی الله علیه و اله و به امیرالمومنین(ع)و به فاطمه (ع)و به حسن(ع)و به تو به واسطه دوست داشتن و محبتم به تو تقرب می جویم.*

عمریست خاک مقدم ماه محرمم // دائم نشسته بر سر راه محرمم 

جز درگهش به هیچ دری رو نکرده ام// تنها، گدای سفره ی شاه محرمم 

با هیئت و حسینیه اش خو گرفته ام// دلبسته ی لباس ِ سیاه محرمم 

زیر لوای اشکم و با روضه زنده ام// محتاج سوز و گریه و آه محرمم 

ره توشه ام بجز غم و مهر حسین نیست// روز جزا فقط به پناه محرمم 

شبهای قدر و ماتم مولایمان گذشت// در حسرت رسیدن گاه محرمم 

"یک کربلا ببر ، نبری گریه می کنم"// چشم انتظار لطف و نگاه محرمم

شاعر:رضا فراهانی

باز آمـد بـوی مـاه روضه ها// بوی پرچم های راه روضه ها
باز بوی تربت کـوی حسیـن// روی پیـرا هن سیـاه روضه ها

بـاز بـایـد رفـت زیـر بیرق و// شد دخیل تکیه گاه روضه ها
مرغ دل پر می کشد تا کربلا// از میـان اشک و آه روضه ها
بـاز آرامـش بـرای قـلـب ها// بعـد گـریه در پناه روضه ها

شاعر : حمید ضیاء یزدی

دعای افتتاح، منقول از امام زمان ارواحنا فداه (عج) است که توصیه شده تا بهترین لحظات مناجات با خدا در ماه مبارک رمضان به مدد آن سپری شود. در دعای افتتاح پس از حمد و ثنای الهی نخست به آستان مقدس پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله عرض ادب می شود و پس از صلوات بر وجود پر برکت ایشان با یادآوری خاندان آن حضرت، در خواست درود الهی بر تک تک آن بزرگواران می کند. از آن جا که خاندان رسول خدا صلی الله علیه وآله به وسیله حضرت علی علیه السلام ادامه پیدا می کند، این صلوات از ایشان آغاز می شود و به حضرت مهدی (عج) خاتمه پیدا می کند. و در طی آن به اوصافی از حضرت اشاره می شود که با تحلیل قرآنی آنها می توان به حقایق ارزشمندی دست یافت. از جمله اینکه اعتقاد به امامت از ضروری ترین شروط قبول توحید می باشد.

اکنون به برخی از ویژگی های حضرت امیرالمومنین علیه السلام در دعای افتتاح می پردازیم.

امیرالمومنین

امام عصر (عج) ابتداً، امام علی علیه السلام را با لقب «امیرالمومنین» معرفی کرده اند و این خود نکته جالبی است چرا که مقام وصی، عبد، ولایت، حجت، آیت کبری، نبأ عظیم در جای خود شاید خیلی مهم تر از این لقب ایشان باشد اما امام زمان (عج) از مقدم آوردن این لقب هدفی خاص داشته اند و ناگفته پیداست که در حکومت اسلامی، شخص باید دارای صفات و ویژگی هایی باشد تا امیرالمومنین و رهبر شود.

واژه امیر از «مار، یمیر، میره» به معنی طعام دادن و آذوقه خوب برای خانواده تهیه کردن است. (راغب اصفهانی، 1412ق: ص783؛ قرشی، 1371 ش: ج7، ص 324)

از حضرت ابوالحسن علیه السلام سوال شد چرا آن حضرت امیرالمومنین نامیده شد؟ فرمود:

زیرا او مومنین را طعام علمی می دهد مگر نشنیده ای که خدا در کتابش می فرماید: «و نمیر اهلنا» (یوسف/ 65)، «و ما خانواده خود را طعام می دهیم»

در روایت دیگر در جواب این سوال امام باقر علیه السلام فرمودند: «لأنه میره العلم یمتار منه و لایمتار من أحد غیره» (کلینی، بی تا: ج1، ص 412؛ صدوق، بی تا: ج1، ص 160) زیرا حضرت علیه السلام طعام و خواربار علم بود که دیگران از او تغذیه می کردند و احدی غیر از آن حضرت این طور نبود.

همان طور که مفتاح، معنای گشایش و گشودن را در خود دارد، ولایت نیز به کلید تشبیه شده چرا که کلید بازکننده درهای بهشت است. زیرا وقتی ولایت باشد نماز، زکات، روزه و حج، معنا و ارزش پیدا می کنند و در نبودن ولایت، هیچ کدام از این ها، برای انسان سودی نخواهد داشت

امیرالمومنین یکی از القابی است که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله طبق روایت به حضرت علی علیه السلام اختصاص داد آن گاه که پیامبر صلی الله علیه وآله زنده بودند، امام علی علیه السلام را به عنوان امیرالمومنین لقب داد و معرفی کرد. گرچه پیشوایان دین و ائمه ی معصومین علیهم السلام همه امیرالمومنین هستند ولی این لقب تنها به حضرت علی علیه السلام اختصاص یافت و دیگر ائمه اهل بیت علیهم السلام حاضر نبودند کسی آن ها را امیر المومنین خطاب کند.

 وصی رسول

وصی یعنی سفارش شده و جمع آن اوصیاء است. معنای دیگر وصی، اتصال و وصل کردن است و بنابراین در ماده وصی یک نوع ارتباط و اتصال وجود دارد. اصل کلمه وصی به معنای اتصال چیزی به چیز دیگر است. (ابن فارس، 1415 ق: ص 1094) بنابراین وصی کسی است که نوعی ارتباط در ارسال سفارش از وصیت کننده به دیگران دارد و در واقع وصیت آن است که موصی کارش را به کارهای وصی متصل می کند یا کارهای قبل از مرگ یعنی امر دنیا را به کارهای بعد از مرگ یعنی آخرت متصل می کند. بدین سبب معنی اصطلاحی وصیت، اتصال کارهای وصیت کننده به وصی و تداوم آن از ناحیه ی اوست. رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: علی بن ابی طالب بعد از من امام، پیشوا و جانشین من است. (مجلسی، بی تا: ج38، ص 90) وصی یکی از امتیازات و صفات حضرت علی علیه السلام است چرا که او وصی و جانشین پیامبر صلی الله علیه وآله است .

عبدالله

مقام بندگی مقدّم بر همه ی ویژگی های کمال در انسان های برگزیده می باشد همان طور که اوصاف پیامبر صلی الله علیه وآله نیز این گونه آورده شده «عبده و رسله». بندگی تنها یک ادعا از طرف بنده و عبد به مولای خود نیست بلکه بالاترین مقام برای انسان بندگی است که براساس تمام مقامات و مراتب کمال به آن نایل می شود و این جاست که علی این عبد خالص خداوند می فرماید:

«الهی کفی بی عزا أن اکون لک عبدا و کفی بی فخرأ أن تکون لی ربا» (مجلسی، بی تا: ج74، ص402)، «ای معبود من این سربلندی برای من بس که بنده ی تو باشم و این برای من کافی است که پروردگارم باشی»

 ولی الله

آیات بسیاری در قرآن وجود دارد که امامان معصوم علیهم السلام در تأویل و تفسیر، به مقام ولایت علی علیه السلام اشاره کرده اند چرا که آنان به حق مفسران قرآنند از امام باقر علیه السلام روایت است که فرمود: اسلام بر پنج پایه گذاشته شده نماز، زکات، روزه، حج، ولایت. سوال شد: کدام یک از آن ها افضل می باشد؟

فرمود:«ولایت از همه آن ها افضل است و کلید آن ها می باشد و راهنمای مردم به آن چهار پایه است »(مجلسی، بی تا: ج65، ص 332)

همان طور که مفتاح، معنای گشایش و گشودن را در خود دارد، ولایت نیز به کلید تشبیه شده چرا که کلید بازکننده درهای بهشت است. زیرا وقتی ولایت باشد نماز، زکات، روزه و حج، معنا و ارزش پیدا می کنند و در نبودن ولایت، هیچ کدام از این ها، برای انسان سودی نخواهد داشت.

آن گاه که پیامبر صلی الله علیه وآله زنده بودند، امام علی علیه السلام را به عنوان امیرالمومنین لقب داد و معرفی کرد. گرچه پیشوایان دین و ائمه ی معصومین علیهم السلام همه امیرالمومنین هستند ولی این لقب تنها به حضرت علی علیه السلام اختصاص یافت و دیگر ائمه اهل بیت علیهم السلام حاضر نبودند کسی آن ها را امیر المومنین خطاب کند

اخی رسول الله

در روایات بسیاری است که رسول خدا صلی الله علیه وآله با امیرالمومنین علیه السلام خطاب برادری نموده و مرتبه اخوت و نزدیکی را به آن بزرگوار رسانیده است. (زمردیان، 1350 ش: ص 321) مثلا رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: همانا خداوند تبارک و تعالی اطاعت من را بر شما واجب گرداند و شما را از عصیان و سرپیچی من نهی فرمود و بعد از من اطاعت از علی علیه السلام را همانند اطاعت من بر شما واجب گرداند و او را برادر و وزیر و جانشین و وارث من قرار داد. (مجلسی، بی تا: ج38، ص 91)

یکی از افتخارات حضرت علی علیه السلام این است که در اوایل هجرت، وقتی پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله عقد م?اخات «برادری» بین مهاجرین و انصار برقرار کردند یعنی آنها عقد اخوت خواندند، امام علی علیه السلام را به عنوان برادر خود انتخاب کردند و با او عقد اخوت خواندند. (ایزدی، 1383 ش: 195)

 نتیجه گیری

بهترین قالب ارتباطی میان انسان و معبود خود، قالب دعا و نیایش است. دعای افتتاح دربردارنده سه اصل از مهم ترین اصول دین یعنی توحید، نبوت و امامت می باشد. هر کدام از دعاهایی که از پیامبران و امامان معصوم علیهم السلام به دست ما رسیده، خوانی است آسمانی که برای ما گسترده اند تا از آن بهره گیریم و به غنای معنوی دست یابیم. سخن این است که در لابه لای سطور هر دعا، به قدری حقایق نهفته است که زاد و توشه حرکت همیشگی کاروان انسان ها را به سر منزل انسانیت بسنده است، به این شرط که ژرف در آن ها بنگریم و عبارات آن را که در کمترین کلمات، عمیق ترین معانی را دارند سرسری نگیریم و از آن آسان نگذریم. ذکر صلوات در سخنان ائمه علیهم السلام مورد اهمیت شایانی بوده است به خصوص در دعای افتتاح که، صلوات جامع است، زیرا پس از حمد الهی، بر یکایک معصومین سلام و درود فرستاده شده تا ضمن تصدیق حجیت هر یک از ایشان، بر وجود ملازمت میان سه اصل توحید، نبوت و امامت تأکید گردد.

                                                                                                                                         فرآوری : زهرا اجلال

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان